حتما برای شما هم بسیار پیش آمده که وقتی صبح از خواب بیدار می شوید، طعم تلخی را در دهان خود احساس می کنید. شاید این طعم تلخ دهان نگران کننده نباشد، اما می تواند حس بدی را در فرد به وجود آورد. در هر صورت با توجه به اینکه گاهی دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان می تواند مهم باشد، بهتر است در صورت استمرار، ریشه یابی و برطرف شود. مخصوصا اگر این طعم تلخ، علاوه بر ساعات ابتدایی صبح در طول روز هم ادامه داشته باشد. دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان مختلف هستند. در ادامه با برخی از این دلایل و روش های رفع تلخی دهان آشنا خواهید شد.

دلایل ایجاد طعم تلخ دهان

دلیل اصلی طعم تلخ دهان رشد باکتری های دهان است. در واقع بزاق دهان ذرات غذایی باقی مانده در دهان را پاک کرده و از رشد این باکتری ها جلوگیری می کند. وقتی ترشح بزاق کمتر شود و باکتری های بیشتری در دهان تولید می شوند، این طعم تلخ در دهان به وجود خواهد آمد. پس یکی از مهمترین دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان خشکی دهان است.

1) خشکی دهان

گفتیم دلیل اصلی ایجاد طعم تلخ دهان خشکی دهان است. خشکی دهان به دلیل کاهش ترشح بزاق به وجود می آید. البته دلایل مختلفی در کاهش ترشح بزاق موثر هستند. بالا رفتن سن، استعمال دخانیات، برخی بیماری های خاص از قبیل دیابت، و حساسیت نسبت به مصرف برخی داروها از جمله عوامل موثر در ایجاد خشکی در دهان هستند. استرس و اضطراب نیز می تواند باعث خشکی دهان شود.

روش های رفع خشکی دهان: 

برای جلوگیری از خشکی دهان در بسیاری از موارد کار خیلی سختی در پیش رو ندارید. می توانید مصرف دخانیات را کنار گذاشته و یا کاهش دهید. در خصوص داروهای ایجاد کننده خشکی هم می توانید به پزشک مراجعه کرده و در صورت امکان درخواست داروهای جایگزین نمایید. از استرس بی مورد هم خودداری کنید. رعایت موارد فوق تاثیر زیادی در جلوگیری از خشکی دهان و ایجاد طعم تلخ دهان خواهد داشت. البته نوشیدن مایعات فراوان هم حتی الامکان نباید فراموش شود.

2) عدم رعایت بهداشت دهان عامل ایجاد طعم تلخ دهان

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان هم از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان به حساب می آید. زدن مسواک شبانگاهی و صبحگاهی و کشیدن نخ دندان، قطعا طعم تلخ دهان را کاهش خواهد داد. تجمع سلول های مرده روی زبان از مهمترین دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان می باشد. به همین دلیل پیشنهاد می شود، هنگام مسواک زدن به آرامی، مسواک را بر روی سطح زبان خود کشیده تا سلول های مرده ایجاد کننده طعم تلخ دهان پاک شوند.

3) ارتباط طعم تلخ دهان و معده و روش رفع و درمان آن

اگر ایجاد طعم تلخ دهان با سوزش سر معده همراه باشد، این موضوع را می توان با رفلاکس معده مرتبط دانست. رفلاکس معده یعنی اینکه اسید معده بتواند به مری راه یابد. دلیل اصلی این مساله ضعیف شدن عضلات فوقانی معده است. در واقع به دلایل مختلف از جمله بالا رفتن سن، عضلات معده ضعیف شده و نمی توانند مانع خروج اسید از معده شوند. خروج اسید از معده باعث ایجاد طعم تلخ در دهان خواهد شد. در اصطلاح پزشکی به این بیماری جرد (GERD) می گویند. پس بیماری رفلاکس معده یا جرد هم یکی از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان می باشد.

رفع تلخی ایجاد شده به دلیل رفلاکس معده، با مراجعه به پزشک متخصص گوارش امکان پذیر است. شما به راحتی می توانید با مراجعه به پزشک و تجویز برخی داروها از رفلاکس معده و ایجاد طعم تلخ دهان جلوگیری کنید.

4) بیماری های کبدی و تلخی دهان

انواع بیماری های کبدی هم می توانند از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان باشند. وظیفه اصلی کبد رفع سموم از قسمت های مختلف بدن است. اگر کبد دچار مشکل شود سموم بدن به درستی رفع نشده و این مساله می توانند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود. آزمایش کبد می تواند خیالتان را از این بابت راحت کند. بیماری هپاتیت هم می تواند در طعم تلخ دهان نقش داشته باشد. این بیماری باعث کم اشتهایی و مشکلات گوارشی می شود که در خشکی و ایجاد طعم تلخ دهان موثر هستند.

5) استرس، و مشکلات عصبی و طعم تلخ دهان

گفتیم که اضطراب می تواند باعث ایجاد خشکی در دهان شود. علاوه بر این، جوانه های چشایی ارتباط مستقیمی با مغز دارند. هر قسمت از زبان مسئول تشخیص مزه مشخص و معینی است. گاهی مغز به دلایل مختلف در تشخیص این مزه ها دچار اشتباه می شود. این مورد در افرادی که دچار ضربه مغز شده اند، بیشتر مشاهده می شود. استرس بیش از حد هم به طور مستقیم می تواند از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان باشد. تلخ شدن دهان، یکی از عکس العمل های روانی بدن در مقابل استرس و اضطراب بیش از حد است. به همین دلیل در بسیاری از مواقع وقتی استرس می گیرید، ممکن است طعم تلخی را در دهان خود احساس کنید. در این گونه مواقع سعی کنید آرام باشید و اضطراب و استرس به خود راه ندهید. چرا که استرس و فشار روانی علاوه بر ایجاد طعم تلخ در دهان عوارض دیگری را هم دارد.

بیشتر بخوانید: دلایل ایجاد زبان سبز

6) عفونت های دستگاه تنفسی

گاهی عفونت تنفسی از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان است. سرماخوردگی، عفونت گلو و سینوزیت و سایر بیماری های مرتبط، می توانند مزه دهان را تلخ کنند. این مورد معمولا با رفع بیماری برطرف می شود. به همین دلیل نباید نگران تلخی دهان در زمان هایی که به این بیماریها دچار هستیم باشیم.

7) تاثیر دارو بر تلخی دهان

داروها هم می توانند در ایجاد طعم تلخ دهان نقش داشته باشند. به طور مثال داروی برونکودیلاتور که باعث گشاد شدن نایژه و راه تنفس برای مبتلایان به آسم تجویز می شود، از عوامل ایجاد کننده تلخی دهان است.

همچنین داروی پنی سیلامین در مبتلایان روماتیسم، همین نقش را دارد. حتی برخی داروهای فشار خون و نارسایی قلبی مانند کاپتوپریل هم از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان هستند.

8) ارتباط تلخی دهان و بارداری

تغییرات هورمونی ایجاد شده در دوران بارداری هم می تواند از دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان باشد.  بارداری یک اتفاق ویژه در خانم ها به حساب می آید و قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. مخصوصا در سه ماهه اول بارداری، تغییر مزه دهان بانوان به سمت تلخی بیشتر مشاهده می شود. این مشکل هم به مرور زمان رفع می شود و جای نگرانی ندارد. همچنین در ماه پایانی بارداری هم ممکن است تلخی دهان احساس شود که بعد از وضع حمل این مشکل نیز برطرف می شود.

9) تلخی دهان و درمان های خاص

درمان هایی همچون شیمی درمانی و پرتو درمانی روی تغییر مزه دهان موثرند. افرادی که از این روش های درمانی استفاده می کنند، گاهی برخی از مزه ها را نمی توانند درست تشخیص دهند. مثلا ممکن است برخی از مزه های شیرین به نظر آنها تلخ بیاید و یا برعکس. این موضوع هم معمولا نیاز به درمان خاصی ندارد و با قطع شیوه های درمان، تشخیص مزه ها طبیعی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: دلایل ایجاد زبان توت فرگی

درمان های عمومی رفع تلخی دهان

دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان و روش های برطرف شدن آنها را گفتیم. البته ممکن است دلایل دیگری هم وجود داشته باشد که باعث ایجاد مزه تلخ در دهان شوند، اما احتمالا اهمیت آنها از دلایل فوق کمتر است.

فارغ از درمان های خاص برطرف کننده مشکل تلخی دهان، برخی از راهها به صورت عمومی برای رفع این مشکل وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می شود:

رعایت بهداشت دهان و دندان در رفع مزه تلخ دهان بسیار موثر است. سعی کنید همیشه این نکته را رعایت کنید. می توانید برای تاثیر بیشتر از جوش شیرین در شستن دهان و دندان خود بهره ببرید. اضافه کردن کمی جوش شیرین هنگام مسواک زدن، تاثیر زیادی در از بین بردن باکتری های ایجاد کننده طعم تلخ در دهان دارد. خوردن مایعات فراوان هم نقش عمده ای در این باره دارد. یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد طعم تلخ در دهان خشکی دهان است و خوردن مایعات تاثیر زیادی در ترشح بزاق و رفع خشکی دهان دارد.

تغذیه مناسب و سازگار با سیستم بدن تان هم برای رفع این مشکل موثر است. سعی کنید از مصرف مواد غذایی که باعث تحریک معده شما می شود، جلوگیری کنید. مصرف بیش از حد ادویه و خوراک های چرب هم نباید در برنامه غذایی شما گنجانده شود.