درمان دندان مخصوصا در مواردی که نیاز به رادیولوژی و عکس برداری با اشعه های مختلف دارد، یکی از دغدغه های همیشگی بانوان باردار است. بسیاری از بانوان باردار با تصور اینکه اشعه های رادیولوژی برای جنین خطر دارد، از رفتن به دندان پزشک و گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس خودداری می کنند. این مساله در برخی موارد ممکن است وضعیت دندان را وخیم تر کند. حال سوال این است: آیا اشعه ایکس دندان در دوران بارداری مضر می باشد؟ آیا تحت هیچ شرایطی، بانوان باردار نباید برای درمان دندان هایشان از عکس های رادیولوژی استفاده کنند؟ در پاسخ باید گفت: اگر چه این دغدغه در بسیاری موارد کاملا درست و به جاست، اما بانوان باردار می توانند تحت شرایطی از عکس های رادیولوژی برای درمان دندان استفاده کنند.

اجازه دهید، حرف آخر را در همین ابتدا بگوییم و بعد مطلب را تشریح کرده و توضیح دهیم.  نظر اکثر متخصصان در این باره این است که رادیولوژی با اشعه ایکس، با رعایت اصول ایمنی خطر خاصی برای بانوان باردار ندارد و بانوان نباید در این باره، وسواس بیش از حد داشته باشند. چرا که اشعه های خورشید هم علی رغم فواید غیر قابل انکار، ممکن است گاهی از اوقات تاثیرات سوء ناچیزی روی جنین داشته باشند. اما با این حال بهتر است و توصیه موکد می شود، که در سه ماه ابتدایی و مخصوصا هفته های اول بارداری، از گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس خودداری شود.

به سراغ توضیح بیشتر این مطلب می رویم:

آیا اشعه ایکس دندان در دوران بارداری مضر می باشد؟

اصولا اگر بهداشت دندان و دهان را رعایت کنید، شاید کمتر نیاز به گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس مخصوصا در دوران بارداری داشته باشید. به همین دلیل پیشنهاد اولیه ما رعایت دقیق تر بهداشت دهان و دندان در ایام بارداری است، اما گاه به هر دلیلی گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس، بنا به تشخیص پزشک متخصص، اجتناب ناپذیر است. مخصوصا که نیاز به مراجعه به دندانپزشک در زنان باردار، طی هفته های اول به دلایلی که گفته می شود، بیشتر است.

مهمترین دلیل، تغییر محیط دهان و به تبع آن تاثیر روی دندان ها به خاطر نوع تغذیه در ایام بارداری است. هوس یا همان ویار زنان باردار، باعث می شود گاهی از غذاها و خوراکی های مختلفی استفاده کنند که محیط دهان و دندان را اسیدی کند. خوردن شیرینی جات و ترشی جات از انواع خوراکی هایی هستند که زنان باردار با توجه به شرایط، استفاده می کنند. تغییرات هورمونی در این دوران خاص هم می توانند مزید علت باشند. از طرفی دیگر، بسیاری از بیماری های دهان و دندان هم برای تشخیص درست نیاز به عکس برداری و رادیولوژی دارند و به تعویق انداختن انواع درمان های دهان و دندان می تواند باعث تشدید بیماری شود. پس راه حل چیست؟

گرفتن عکس رادیولوژی دندان در دوران بارداری

گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس در دوران بارداری به دو عامل مهم بستگی دارد. عامل اول، مدت زمان حاملگی یا سن جنین است که هنگام مراجعه برای گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس نباید کمتر از سه ماه کامل باشد، و عامل دوم میزان دوز تابیده شده اشعه ایکس به قسمت مورد نظر است، که نباید از 100 MGY بیشتر باشد. امروزه در بسیاری از کلینیک ها و درمانگاه های دندانپزشکی از رادیولوژی دیجیتالی برای گرفتن عکس دندان استفاده می کنند، که در آن اشعه تابانده شده بسیار خفیف و ایمن است.

البته رعایت اصول دیگری هم برای گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس در دوران بارداری لازم است که البته شاید اهمیت دو مورد فوق را نداشته باشند. اما توصیه اکید می شود به آنها هم توجه کافی داشته باشید. با این مقدمه به سراغ تشریح بیشتر مطالب عنوان شده، می رویم.

انجام آزمایش بارداری از لزومات است.

تشکیل جنین و رشد اصلی اندام های آن، در هفته های ابتدایی و به طور کلی در سه ماهه اول بارداری اتفاق می افتد. از سوی دیگر برای عکس برداری با اشعه ایکس، نیاز به تاباندن این اشعه به قسمت های مربوطه است. این اشعه، از بافت های بدن عبور می کند.

حتما می دانید که به صورت کلی تاباندن بیش از حد انواع اشعه های گاما و ایکس که در دندانپزشکی از آن استفاده می شود، مضر است و موجب اختلال کارکرد و در برخی موارد موجب سرطانی شدن سلول ها می گردد. مخصوصا اگر دوز آنها از مقدار مشخصی بیشتر باشد. از سوی دیگر همانطور که گفتیم، تشکیل اندام در جنین طی همان هفته های اول شروع شده و تا پایان ماه سوم بارداری ادامه دارد. این چهارده هفته ایام بسیار حساسی در بارداری محسوب می شوند. بنابراین عقل سلیم حکم می کند، باید نهایت مراقبت از جنین در طول این سه ماه، توسط مادر انجام گیرد. نظر متخصصان و پزشکان هم در این رابطه همین است. بنا به توصیه پزشکان بهتر است از گرفتن انواع عکس های رادیولوژی از دندان در سه ماه اول بارداری خودداری شود. شما هم حتی الامکان گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس را به بعد از پایان سه ماه اول بارداری به تعویق بیندازید.

بیشتر بخوانید: پوسیدگی دندان و دلایل آن

کاهش خطرات گرفتن عکس رادیولوژی دندان

البته بعد از گذشت سه ماه با توجه به تکمیل بسیاری از اندام جنین، خطرات رادیولوژی به حداقل خواهد رسید، هر چند باز هم گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس با احتیاط و رعایت اصول ایمنی انجام خواهد گرفت. به همین دلیل متخصصان در این گونه موارد از پوشش های محافظ مخصوص استفاده می کنند. البته رادیولوژی از تمام قسمت های بدن تابع شرایط خاصی است و اشعه های مختلف با رعایت موارد ایمنی و دوزهای پایین به قسمت های بدن تابانده می شوند، تا خطرات و آسیب های احتمالی به حداقل برسند. یکای محاسبه اشعه ایکس MGY است. طبق نتایج به دست آمده، تاباندن اشعه ایکس بیش از 100 MGY می تواند به جنین صدمه بزند. به همین دلیل، در موارد ضروری دوز اشعه تابانده شده برای گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس باید کمتر از مقدار فوق باشد.

شاید توضیحات فوق تا حدود زیادی شما را به پاسخ این سوال رسانده باشد که: آیا اشعه ایکس دندان در دوران بارداری مضر می باشد؟

بله پاسخ این است. بانوان باردار می توانند با رعایت اصولی خاص و مراقبت های ویژه در صورت ضرورت، برای گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس در دوران بارداری البته بعد از چهارده هفته ابتدایی اقدام کنند. بنابراین لازم است در صورت مراجعه برای گرفتن عکس رادیولوژی حتما پزشک را از بارداری خود و مدت زمان آن مطلع سازید.

جهت رفاه حال بیمارانی که تمایل دارند آژمایش در منزل انجام گردد، توسط فرد متخصص این امکان را فراهم آوردیم.

خلاصه پاسخ سوال آیا اشعه ایکس دندان در دوران بارداری مضر می باشد؟

خلاصه مطالب فوق برای پاسخ به سوال اولیه به شرح ذیل است.

سوال: آیا اشعه ایکس دندان در دوران بارداری مضر می باشد؟

پاسخ: با رعایت شرایط خاص خیر. اما شرایط خاص:

1-بهتر است در سه ماه ابتدایی بارداری برای عکس برداری و رادیولوژی دندان مراجعه نشود.

2-حتما پزشکتان را از بارداری خود و مدت زمان آن مطلع سازید.

3-از حداقل دوز اشعه برای گرفتن عکس استفاده شود.

3-برای عکس گرفتن و رادیولوژی از پوشش مخصوص محافظتی(معمولا روپوشی از جنس سرب)  استفاده کنید.

با رعایت اصول فوق و در صورت ضرورت، تقریبا می توانید با خیال راحت نسبت به گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس در دوران بارداری البته بعد از سه ماه ابتدایی اقدام نمایید.

دقت داشته باشید گرفتن عکس رادیولوژی دندان با اشعه ایکس در دوران بارداری صرفا برای موارد ضروری و فورس ماژور با رعایت موارد فوق توصیه می شود و نباید در طول مدت بارداری، برای انجام مواردی مانند ایمپلنت، لمینت و موارد زیبایی و غیر ضروری، از نظر زمانی اقدام به گرفتن عکس رادیولوژی نمایید. حتی بهتر است، مواردی مانند جراحی دندان عقل را هم حتی الامکان به بعد از وضع حمل موکول کنید. مگر اینکه عفونت آن شدید بوده و خطرات بیشتری را ایجاد کند.