جراحی دندان عقل بسیاری از بزرگ‌سالان را در سن پس از 17-18 سالگی درگیر می‌کند. چهار دندان انتهایی فک در بزرگ‌سالی رشد می‌کنند و تعداد دندان‌های شما را به 32 عدد می‌رسانند. این دندان‌ها دندان عقل نامیده می‌شوند. دندان‌های عقل، در بسیاری از اوقات، برخلاف نامشان، آسایش روحی و جسمی، و حتی عقل شما را هم درگیر مشکلات خود می‌کنند. این دندان‌ها در فک شمار بالایی از افراد جایی برای رشد ندارند و با آغاز خودنمایی آنها، درد و ورم لثه هم آغاز می‌شود.
با ما در نگاهی به مشکلات رشد دندان‌های عقل و نیاز به جراحی آنها همراه باشید.
جراحی دندان عقل چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، فک بسیاری افراد جایی برای رشد چهار دندان دیگر ندارد. همین نکته باعث می‌شود تا فضایی برای رشد دو دندان جدید در هر فک موجود نباشد. اگر فضایی برای رشد دندان عقل در دهان شما وجود داشته باشد، در موارد زیادی، مشکلی در رشد آنها پیش نمی‌آید. اما اگر فک شما جای کافی برای رشد دندانی جدید نداشته باشد، رویش دندان‌های عقل آغازگر مشکلات زیادی در دهان و فک شما است.
در مواردی هم دندان‌های عقل به صورت افقی، کج یا به سمت جلو و عقب فک رشد می‌کنند. در همه این موارد، شما نیاز به جراحی یا کشیدن دندان عقل پیدا می‌کنید.
جراحی دندان عقل در چه مواردی ضروری است؟
در برخی افراد، دندان‌های عقل بدون دردسر یا با کمی درد و تورم رشد می‌کنند. این افراد نیازی به جراحی یا کشیدن دندان عقل ندارند. اما نشانه‌های مختلفی در فک و دهان شما می‌تواند بیانگر نیاز شما به جراحی دندان باشد. در چنین مواردی، بهتر است برای معاینه نزد دندانپزشک بروید:
* اگر فک شما جایی برای رشد دندان عقل ندارد، رشد آن دندان‌های دیگر شما را فشرده و نامرتب می‌سازد. گاهی نیز فشار دندان عقل به دندان کناری خود، آن را خراب می‌کند. در چنین مواردی باید به جراحی دندان، و درآوردن آن فکر کنید.
* گاهی دردهای شدید فک شما را برای جراحی به نزد دندانپزشک می‌کشاند.
* اگر دندان عقل شما در جهتی مخالف جهت اصلی رشد کرده است، شما هم نیاز به جراحی دارید. دندان‌های افقی یا کج از این نمونه دندان‌ها به شمار می‌روند.
* گاهی دندان نهفته عقل باعث عفونت لثه می‌شود. در چنین زمانی هم جراحی دندان عقل برای شما چاره‌ساز است.
* اگر رویش دندان عقل شما باعث بروز دردهای مداوم در فک، گردن، گلو و گوش شما شده باشد نیز ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
* اگر دندان عقل شما مشکلات سینوسی مختلفی برای شما رقم زده باشد، باید به جراحی آن فکر کنید.
* اگر دندان عقل شما در جای نامناسبی رشد کرده و باعث گیر کردن غذا می‌شود، عاملی برای پوسیدگی خود و دندان‌های دیگر است. همچنین چنانچه دندان عقل شما به شکل نیمه‌کاره درآمده باشد، امکان ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها به داخل لثه و عفونت لثه را فراهم می‌کند. در چنین شرایطی هم باید کشیدن دندان عقل را جدی بگیرید.
* گاهی کیست یا توموری روی دندان نهفته عقل رشد می‌کند که در چنین شرایطی نیز باید جراحی دندان عقل را جدی بگیرید.
* گاهی اوقات هم به خاطر ارتودنسی باید اقدام به جراحی یا کشیدن دندان عقل خود کنید.
مراحل جراحی دندان عقل
در زمان جراحی دندان‌های عقل، نباید عفونتی لثه شما را درگیر کرده باشد. به این ترتیب، اگر لثه شما دچار عفونت شده باشد، ابتدا دندانپزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. تنها پس از بهبودی است که دندانپزشک شما اقدام به جراحی دندان می‌کند. جراحی دندان‌های عقل در چند مرحله صورت می‌گیرد:
1- بی‌حسی یا بیهوشی عمومی نخستین مرحله جراحی دندان است.
2- برش لثه و باز کردن آن گام بعدی در جراحی دندان‌های عقل است.
3- درآوردن دندان عقل از بافت لثه، مرحله بعدی به شمار می‌رود.
4- بخیه زدن جای جراحی آخرین گام است.
نکته:
برخی جراحی‌ها نیازی به برش و بخیه شدن لثه ندارند. در این جراحی‌ها، دندانپزشک با روش‌های معمول، دندان نیمه‌نهفته یا رشدکرده را از فک شما بیرون می‌آورد.
جراحی دندان عقل نهفته
درآوردن دندان‌های عقلی که به‌طور کامل رشد کرده باشند، آسان‌تر است. جراحی دندان‌های نیمه‌نهفته شرایطی متفاوت، و جراحی دندان‌های نهفته عقل نیز شرایط سخت‌تری دارند. در جراحی دندان‌های نهفته، باید لثه با چاقوی جراحی باز شود تا شرایط برای بیرون آوردن دندان نهفته فراهم شود.
به طور معمول، نهفتگی دندان عقل به چهار شکل متفاوت است:
- نهفتگی به صورت افقی
- نهفتگی به شکل عمودی
- نهفتگی به سمت انتهای دهان
- نهفتگی به سمت جلوی دهان
جراحی دندان‌های عقل به کمک پرتوهای لیزر
این روزها پرتوهای لیزر به کمک بسیاری از فعالیت‌های پزشکی آمده است. کشیدن دندان عقل با کمک پرتوهای لیزر هم یکی از این موارد است. در چنین جراحی‌هایی، لثه شما با مدد از پرتو لیزر برش می‌خورد. درد پس از کشیدن دندان هم، در جراحی با پرتو لیزر، کمتر می‌شود. سرعت بالاتر بهبودی یکی دیگر از ویژگی‌های جراحی دندان با کمک پرتوهای لیزر است.
عوارض جراحی دندان عقل
جراحی دندان‌های عقل هم مانند هر جراحی کوچک و بزرگ دیگر، پیامدهایی دارد. از عوارض جراحی این دندان‌ها باید به موارد مختلفی اشاره کنیم:
- درد
درد پیامد عادی جراحی دندان‌های عقل است. بسیاری اوقات درد جراحی دندان قابل‌تحمل است و نیازی به خوردن مسکن ندارد. اما گاهی نیاز است تا پیش از شروع درد، خوردن مسکن را شروع کنید.
- خون‌ریزی
خون‌ریزی هم پیامد معمول کشیدن هر دندان کرسی، از جمله دندان عقل است. بسته به مقدار برش فک و نهفتگی دندان عقل، این خون‌ریزی ممکن است کمتر یا بیشتر باشد. در مدت خون‌ریزی پس از جراحی، شما باید باندی استریل روی زخم قرار داده، با دندان‌های فک مقابل بر روی آن فشار دهید.
- ورم کردن
گاهی محل جراحی دندان دچار تورم می‌شود و ممکن است تا دو سه روز ادامه داشته باشد. کمپرس یخ این حالت را بهبود می‌بخشد.
- کبودی
کبودی از دیگر عوارض احتمالی جراحی دندان عقل است. این حالت هم با قرار دادن حوله گرم بهبود می‌یابد.
- تهوع
مزه خون یا دارویی که مصرف می‌کنید، می‌تواند باعث حالت تهوع شما شود. این حالت هم به زودی برطرف می‌شود.
مراقبت‌های پس از جراحی دندان عقل
انجام کارهای مختلفی پس از جراحی دندان‌های عقل، خون‌ریزی شما را زودتر متوقف می‌کند و بهبودی فک و لثه شما را سرعت می‌بخشد:
تا پایان زمان خون‌ریزی، گاز استریل را روی محل زخم نگه دارید و فشار دهید. بهتر است هر گاز استریل دستِ‌کم 20 دقیقه روی زخم شما باقی بماند، مگر اینگه خون‌ریزی شما شدید باشد.
بهتر است تا 24 ساعت پس از جراحی، دهان خود را شست‌وشو ندهید. پس از آن، دهان خود را با آب‌نمک ولرم بشویید.
از خوردن و نوشیدن غذاها و نوشیدنی‌های داغ خودداری کنید.
برای توقف زودتر خون‌ریزی، در زمان استراحت، دو بالش زیر سر خود قرار دهید تا سر شما بالاتر از بدنتان قرار گیرد.
بهترین خوراک پس از جراحی دندان عقل، خوراکی‌های رقیق و سوپ است.
برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید. مکیدن مایعات لخته خون داخل زخم را جدا می‌کند و باعث خون‌ریزی دوباره آن می‌شود.
سخن پایانی
جراحی دندان عقل، در بسیاری از اوقات، شما را از دردهای آزاردهنده و ورم فک و لثه نجات می‌دهد. شاید شما هم به خاطر این دردها، تورم و دیگر مشکلات دندان‌های نهفته یا درآمده عقل دچار مشکل شده باشید. در این صورت یک نکته را به خاطر داشته باشید! پزشکی را برای جراحی دندان‌های خود انتخاب کنید که مهارت و تجربه کافی داشته باشد. با سپردن جراحی دندان خود به پزشکان کارآزموده، خود را از دردهای مزمن و مشکلات دندان‌های عقل نجات دهید.
